Informacje
piątek, 23 czerwca 2023
"Czarna Niedziela" - wspomnienie tragicznych wydarzeń z 23 czerwca 1940 roku
Dzień 23 czerwca 1940 roku przeszedł do historii Myślenic pod nazwą „Czarnej Niedzieli”. Choć od tych tragicznych wydarzeń minęły już 83 lata, pamięć o pomordowanych Myśleniczanach trwa, czego wyrazem jest dzisiejsza uroczystość przy tablicy pamiątkowej na budynku Komendy Powiatowej Policji w Myślenicach.
W uroczystym apelu wzięli udział przedstawiciele lokalnych samorządów, służb, gminnych jednostek i organizacji, szkolne poczty sztandarowe, a także rodziny zamordowanych Myśleniczan. Historię "Czarnej Niedzieli" przybliżył dyrektor Muzeum Niepodległości Łukasz Malinowski, a następnie złożono wieńce pod pamiątkową tablicą. W uroczystości wzięli udział burmistrz Miasta i Gminy Myślenice Jarosław Szlachetka wraz z zastępcą burmistrza Mateuszem Sudrem.
Zarys historyczny Czarnej Niedzieli:
Słoneczna letnia niedziela 23 czerwca 1940 roku stała się jedną z najbardziej tragicznych niedziel w historii Myślenic w okresie II wojny światowej. Nazwana później „czarnej niedzielą”. Była pierwszą krwawą represją, jaka spadła na Myślenice w latach okupacji hitlerowskiej. Pierwszą, ale niestety nie ostatnią. Przyniosła śmierć trzydziestu pięciu mieszkańcom Myślenic – przedstawicieli różnych środowisk, których aresztowano, a następnie wywieziono do więzienia Montelupich w Krakowie.
W nocy z 22 na 23 czerwca 1940 roku na myślenickiej poczcie nastąpił wybuch granatu lub petardy. Sprawców tego czynu nie ustalono. Hitlerowcy w myśl odpowiedzialności zbiorowej w niedzielę 23 czerwca aresztowali 10 zakładników- mieszkańców Myślenic, którzy dwa dni wcześniej otrzymali zawiadomienie, że wyznaczono ich na "zakładników celem odparcia aktów sabotażu". Zakładnikami mieli być przez 14 dni i w tym okresie musieli meldować się codziennie w biurze burmistrza.
We wspomnianą "czarną niedzielę" nastąpiły dalsze aresztowania. Zakładników oraz 25 aresztowanych na ulicach, a także tych zabranych bezpośrednio z domów, zaprowadzono przed budynek poczty (obecnie budynek policji przy ulicy Jagiellońskiej), gdzie ich sfotografowano, a następnie wywieziono do więzienia Montelupich w Krakowie. Oznajmiono im, że jeżeli nie znajdzie się sprawca zamachu na poczcie, zostaną rozstrzelani. Umieszczono ich w celi śmierci. Następnie większość osób wywieziono do fortu w Krzesławicach i tam 29 czerwca 1940 roku rozstrzelano.
Byli to:
- Emil Bicz
- Antoni Burtan - zakładnik
- Tadeusz Bursztyn
- Kazimierz Burtan
- Roman Czepiel
- Adam Dutkiewicz
- Kazimierz Dutkiewicz
- Józef Fijał
- Wincenty Frączek - zakładnik
- Jan Gębicki
- Marian Gębicki
- Jan Goławiecki
- Józef Goławiecki - zakładnik
- Abraham Goldblum
- Roman Gorączko
- Antonina Gorączkówna
- Zofia Gorączkówna
- Stanisław Hołuj
- Wojciech Hosaja - zakładnik
- Czesław Adam Janowski
- Stanisław Jędrzejowski - zakładnik
- Andrzej Miętus - zakładnik
- Kazimierz Orzechowski
- Roman Piesh
- Mieczysław Pilch
- Kazimierz Skóra - zakładnik
- Socina
- Antoni Stożek
- Stanisław Syrek - zakładnik
- Antoni Święch - zakładnik
- Karol Święch
- Franciszek Ujczak
- Zygmunt Udziela
- Piotr Wierciak - zakładnik
Rodziny pomordowanych zawiadomiono, że "zmarli" 29 czerwca 1940 roku, a jako przyczynę zgonu podano chorobę serca, zapalenie płuc, udar mózgu itp.
Pamięć o ofiarach "czarnej niedzieli w Myślenicach jest wciąż żywa. Rokrocznie, 23 czerwca przy tablicy upamiętniającej tragiczne wydarzenia z 1940 roku, spotykają się rodziny pomordowanych, przedstawiciele samorządu, różnorodnych instytucji, a także młodzież z miejscowych szkół. Spotykają się, by oddać hołd ofiarom hitleryzmu, spotykają się, by przypominać, jaką cenę niegdyś trzeba było zapłacić za bycie patriotą.
Cenę najwyższą - swoje życie, właśnie za to że był patriotą, zapłacił Andrzej Miętus- jedna z ofiar "czarnej niedzieli". I to właśnie jemu Andrzejowi Miętusowi- harcerzowi, pasjonatowi fotografii i sportu, studentowi Uj została poświęcona specjalna wystawa, którą można obejrzeć w Myślenickim Ośrodku Kultury i Sportu do 30 sierpnia (sala zielona).
